Springtij; Laten we durven
Het knaagt dat ik meer dan twee maanden niet geschreven heb. Even geen columns. Na de val van Rutte 4 (Perspectief) had ik er een tijdje genoeg van. De nieuwe verkiezingstijd is natuurlijk reuze vermakelijk, gevuld met debatten en tv-shows. Maar leidt in essentie enkel de aandacht af van onze opdracht; als een speer de oude economie vervangen door de nieuwe. Op Springtij sprak ik Tjeerd de Groot. Hij was net zo ziek van de val van het kabinet en maakte dezelfde afwegingen. Stilstand en verwarring zijn de wapens van de oude belangen.
Een terugblik
Springtij, een groene mix tussen Oerol en Davos, bracht nieuwe energie. Vanaf de start 14 jaar terug, ben ik erbij. Soms als deelnemer, vaker met een specifieke rol. Bij de start in de jaren na de bankencrisis (2008) overheerste de verdrukking. Klimaatwetenschappers, die ons de laatste ontwikkelingen kwamen uitleggen, werden bedreigd of zagen hun carrière verdampen. Politiek en maatschappij leken vooral gericht op het redden van de (oude) economie. De laatste jaren leek die strijdbaarheid van het Springtij publiek wat verdampt. Met de discussie over inclusiviteit ontstond een merkwaardig soort mix tussen een wanhopende, boze jeugd en een op ‘nature-based’ zelfreflectie gerichte ‘elite’.
Verwondering
Ik werd niet helemaal vrolijk toen ik vooraf de deelnemerslijst bekeek. Vooral de publieke sector, aangevuld met energiebedrijven, de bancaire wereld en enkele adviesbureaus. Tezamen zo’n 800 ‘wereldverbeteraars’ met overwegend een comfortabel inkomen en een ‘easy job’. Het deed me denken aan een kop van het AD (29 augustus) die nog steeds door mijn hoofd spookt; ‘Onstuimige groei aantal coaches’. Nederland telt inmiddels 105.000 coaches. Tien jaar terug 40.000. De provincie Utrecht telt nu zelfs 1 coach per 111 inwoners. We zitten al een decennium te springen om vakmensen in verpleging, onderwijs en voor de energietransitie. Tegelijkertijd zijn er nu 13 keer zoveel leefstijl coaches als 10 jaar geleden. Sommige veranderingen gaan kennelijk wel snel.
Balans
Enigszins verrassend, de sfeer en energie voelde dit jaar heel goed. Er was een mooie balans tussen urgentie en perspectief van handelen. Tussen de kracht van het individu en verbinding in gezamenlijkheid, tussen haast om te veranderen en de tijd nemen om goed koers te bepalen. En tussen de bijna onbeperkte mogelijkheden van technologieën zoals A.I. en geo-engineering en handelen in lijn met de wetten van het ecosysteem aarde.
ECB
Vooral de plenaire optredens waren indringend. Frank Elderson, lid van het EB van de Europese Centrale Bank opende exact op dezelfde wijze als vijf jaar daarvoor. Met een prachtig gedragen verhaal over zijn verbondenheid als kind met de vogels en planten van Terschelling. Net toen ik dacht, ‘deze presentatie heb ik al gehoord’ meldde hij dat de temperatuur op aarde sinds zijn eerdere Springtij optreden zelfs 0,1 graad gestegen is. De mondiale subsidies op fossiele brandstoffen waren in 2022 hoger dan ooit. Tegelijk is met de Green Deal, de rapportageverplichtingen van banken en bedrijven en de enorme groei van duurzaam beleggen een fundamentele en hoopvolle verandering ingezet.
Staafmixer
Floris Alkemade, voormalig Rijksbouwmeester, hield de aanwezigen een bijzondere spiegel voor. Hij verwonderde zich over de ongelimiteerde consumptiedrift. Er is nu online een keuze te maken uit 400 verschillende soorten staafmixers. Floris vroeg zich in die context af of wij zo langzamerhand niet zelf tot product zijn geworden…
Tenslotte Marjolein Moorman, wethouder. Zij is bekend vanwege haar consistente strijd tegen kansenongelijkheid. In eenvoudige bewoording focuste ze op de sociale kant van de transitie. Ze merkte de avond voor haar optreden, tijdens een bezoek aan café het Zwaantje, dat veel eilanders niet zoveel van Springtij moeten hebben. In gesprek met enkele zeelui merkten die op dat het heel wat dapperder zou zijn de grote vaart schoon te krijgen, dan zo’n bijeenkomst toe te spreken. Moorman pleitte dan ook voor een veel strakkere rol van de overheid. In verbinding met die delen van de bevolking die ‘buiten de boot’ zijn gevallen.
A12
Op de A12, terwijl Springtij workshopte, gingen de demonstraties van Extinction Rebellion gewoon door. Politie en deelnemers zijn aardig ingeslingerd en weten de overlast voor het autoverkeer te beperken. Dit kan zo nog wel even doorgaan. Langzaamaan is duidelijk hoeveel geld er nog steeds in de oude fossiele economie wordt gepompt. Springtij, met als motto; ‘… laten we durven’, leek zich af te spelen in een compleet andere wereld. De acties werden zelfs niet genoemd. Het bleef voor de meeste deelnemers bij sympathie voor het doel. Ik zie de meeste dus nog niet op het natte asfalt zitten. Je kunt daar op verschillende wijze naar kijken. De route naar groene economie kent voor ieder van ons eigen paden. Maar een beetje durven is wel handig, de dadendrang mag wel een tandje strakker. Of zoals een van de Terschellinger organisatoren opmerkte; ’wie kruipt zal nooit struikelen’.