Hoop, lef en trots: (G)een duurzaam regeerakkoord?
Onder de titel “hoop, lef en trots” brachten de vier formerende partijen vannacht hun plannen naar buiten voor een regeerakkoord. Het akkoord, dat bestaat uit maar liefst 26 pagina’s, wijst op een trendbreuk in de politiek: na jarenlange coalities die door het midden zijn gevormd, kiezen de formerende partijen nu voor een uitgesproken rechtse koers. Wat betekent dit voor de transitie naar een duurzame en gezonde wereld?
Volgens sommige partijen moet je wel een hoop lef hebben om trots te zijn op het regeerakkoord dat nu op tafel ligt, andere partijen zien de plannen van de vier leidende partijen als een positieve stap voorwaarts. Een ding is wél zeker: de meningen zijn verdeeld. En het lange formatieproces van de vier leidende partijen – de PVV, VVD, BBB en NSC – heeft de polarisatie in de politiek en samenleving slechts versterkt. Sinds november vorig jaar zijn de partijen, onder leiding van de verschillende (in)formateurs, met elkaar in gesprek. De publicatie van het regeerakkoord is in ieder geval een stap vooruit na een eindeloos lang formatieproces.
Landbouw & voeding
De trots op boer en visser spat eraf. Deze trots op de agrarische en visserijsector komt tot uiting in een hernieuwde focus op individueel ondernemerschap, een versterkt protectionisme en minder strikte bescherming van natuurlijke gebieden. Dit blijkt ook uit de recente naamsverandering van het ministerie, nu bekend als het Ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur. Volgens de overeenkomst wil de regering zich maximaal inzetten om Europese regelgeving aan te passen. Het akkoord benadrukt tevens dat Nederland niet langer een ambitieuzer natuurbeleid moet voeren dan andere Europese landen. De coalitie is vastberaden om gedwongen reductie van de veestapel en onteigening van landbouwgrond te stoppen. Opvallend is de duidelijke verschuiving van een benadering gericht op natuur inclusieve landbouw naar een beleid waarbij landbouw en natuur meer in balans worden gebracht.
Klimaat
Het klimaatfonds blijft naar verrassing overeind. Ook wil de coalitie zich qua klimaatbeleid houden aan de bestaande doelen. “Alleen als we de doelen niet halen, maken we alternatief beleid,” pleiten de vier leidende partijen. Wel wordt de aangekondigde verhoogde CO2-heffing teruggedraaid en vindt de afbouw van fossiele subsidies voor de energievoorziening enkel plaats in Europees verband. De nieuwe coalitie heeft besloten om niet langer vast te houden aan de eerder geschatte bouw van twee, maar van vier grote nieuwe kerncentrales. Dit besluit illustreert de intentie van de partijen om aanzienlijk meer nadruk te leggen op energieonafhankelijkheid en het bevorderen van eigen duurzame energieproductie. Bovendien wordt het verplicht stellen van warmtepompen, een initiatief dat door het vorige kabinet was geopperd, nu teruggedraaid. Subsidies voor elektrische auto's zullen per 2025 worden beëindigd.
Zorg
De vier politieke partijen streven naar een versterking van de samenwerking tussen verschillende zorginstanties, waaronder de eerstelijnszorg zoals huisartsen, wijkverpleging en mantelzorgers. Hoewel preventie hoog op de agenda staat, blijkt in de praktijk dat de budgetten voor preventieve maatregelen, zoals het programma 'Kansrijke Start', aanzienlijk worden verminderd. Desondanks pleit de coalitie voor het centraal stellen van preventie, inclusief het belang van sport en beweging, om de gezondheid te bevorderen, gezondheidsongelijkheden te verminderen en de vraag naar zorg te beheersen. Daarnaast komt er een nieuwe, samenhangende aanpak voor het vaccinatiebeleid, met speciale aandacht voor de bescherming van kinderen.
Foto: ANP