World Nature Conservation Day: een blik op biodiversiteitsherstel in Nederland
Op 28 juli vieren we World Nature Conservation Day. Het beschermen van onze omgeving is niet alleen belangrijk voor de natuur en al het leven om ons heen, maar ook voor onszelf. Het gezond houden van de onze leefomgeving is een belangrijk thema in Nederland, waar we veel vragen van elk stukje land.
Sinds de 19de eeuw hebben we in Nederland al 85% van onze biodiversiteit verloren. Dit is deels onvermijdelijk geweest, aangezien we hier veel voedselzekerheid en woningbouw voor terug hebben gekregen. We kunnen niet terug naar de tijd dat er nog pinguïns op de noordpool zwommen of terug naar een landschap dat wordt geassocieerd als ‘Ot en Sien’. Toch is er veel te verbeteren aan de manier waarop we onze leefomgeving beheren. Nu nog algemene soorten zoals de pad en de huismus nemen steeds verder af, en veel soorten die vroeger als algemeen werden beschouwd, zijn dat nu al lang niet meer. Ons zwemwater is regelmatig ontoegankelijk door algenbloei en fietspaden worden afgesloten vanwege eikenprocessierupsen. Het Nederlandse cultuurlandschap wordt steeds stiller nu de weidevogel minder zingt.
Dit is voor een groot deel te wijten aan slecht gebruik van onze leefomgeving. We gebruiken onze rivieren om overtollige rioolwater en andere fabrieksstoffen af te voeren. De economische druk op landbouwgrond is zo hoog dat er vaak alleen nog een rij eikenbomen langs de weg staat. Door schaalvergroting neemt het aantal boeren net zo snel af als het aantal weidevogels.
We zien hoeveel impact we kunnen maken op onze omgeving. Dat geeft ook hoop voor verbetering. Laten we op World Nature Conservation Day vooral stilstaan bij de mogelijkheden die wij hebben om onze leefomgeving aan te passen in ons voordeel. Door aan de slag te gaan met groene, klimaatbestendige steden en een cultuurlandschap dat zowel economisch als ecologisch bloeit. Het geeft hoop dat er een brede bereidheid is om onze leefomgeving gezonder in te richten, van natuurorganisaties tot boerencollectieven en van overheden tot voedselproducenten.
De oeverzwaluwen profiteren direct van de aanleg van een oeverzwaluwwand. Foto; Huib de Rooij, Vogelringstation VRS de Haar.
De bereidheid zie ik terug in het werk als projectbureau voor Stichting Deltaplan Biodiversiteitsherstel. Als Stichting Deltaplan Biodiversiteitsherstel brengen we meer dan 200 partijen samen en werken we aan een gezonde omgeving voor mens en natuur. Veel vragen gaan hierbij ook over de inrichten van onze omgeving. Hoe geven we invulling aan een gezond cultuurlandschap en wanneer is de kwaliteit voor de natuur ‘goed genoeg’? Door met verschillende stakeholders in gesprek te blijven, vinden we de knelpunten en kunnen we op zoek naar oplossingen. We kunnen een boer namelijk niet vragen te vergroenen als zijn bankrekening in het rood staat.
Een voorbeeldproject van het Deltaplan Biodiversiteitsherstel is het Aanvalsplan Landschap. Dit is een concreet plan om Nederlands cultuurlandschap te herstellen en natuurlijke elementen terug te brengen voor herstel van biodiversiteit en bodemleven. Dit project wordt ondersteund door zowel natuurorganisaties als boeren en is onderbouwd door wetenschappelijke kennisinstellingen. Dit brede draagvlak maakte dat de regering de plannen overnam en er concreter gewerkt wordt aan de realisatie. Positieve impact maken en onze leefomgeving verbeteren, het kan!
Waar in de landbouw de leefomgeving wordt hersteld, worden in steden juist hele nieuwe wijken gecreëerd. Dit biedt kansen om het meteen goed te doen. Vanuit het Deltaplan en partnerorganisaties geven we invulling aan de vraag: “Wanneer is onze leefomgeving goed genoeg?”. Hoe houden we onze steden en dorpen leefbaar voor de huismus en de pad, en voor onszelf met toenemende hitte-stress en wateroverlast. Concrete richtlijnen waar gemeentes mee aan de slag kunnen, zijn de volgende stap om gezamenlijk toe te werken naar het creëren van een gezonde leefomgeving.
Je kan hier zelf mee aan de slag. Ik zie het terug in mijn eigen tuin midden in Utrecht, of tijdens het ringen van de oeverzwaluwen in de aangelegde wand bij Haarzuilens. Door de juiste condities te scheppen doet de natuur de rest. Mijn eigen tuin is uiteindelijk 10.000 kilo beton en stenen armer en vele soorten vlinders en bijen rijker. Het tellen van nachtvlinders maakt het extra leuk om dit effect te zien. Het regenwater loopt zo de tuin in en er is elke dag weer iets te zien. Ga dus vooral aan de slag, elke tegel helpt en laat je vervolgens inspireren door de natuur die je terugvindt.