Marcel Schuttelaar: "Uit de staart van maart"

Vreedzaam

Het was een heftige maand. Enkele weken geleden eindelijk weer eens een demonstratie meegemaakt. Ik zag behulpzame politieagenten en zo’n 3.000 vriendelijke actievoerders die aandacht vroegen voor een eerlijker fiscaal klimaatbeleid. Al decennia subsidiëren we fossiel met miljarden euro’s. Bijvoorbeeld door kerosine belastingvrij te verklaren, nog geen twee kwartjes per liter. Overigens heeft juist dit kabinet daarom per 1 januari de vliegbelasting verhoogd van 8 naar 26 euro. Het vriendelijke protest contrasteerde nogal met de twee immens grote waterkanonnen die speciaal voor dit event overgekomen waren uit Duitsland. Die waren die ochtend vol water gepompt en dat moest er natuurlijk voor vertrek nog weer even uit. Wat resulteerde in wat gericht en ongericht sproeien op de demonstranten. Het paste niet echt in de sfeer, ik vermoed dat de demonstranten gezien de intense kou ook zo de weg wel hadden verlaten. Maar dan een uurtje later. 

Communicado 

Ook de BBB is voorstander van extra vliegbelasting, met name op korte vluchten. Schiphol mag niet meer groeien en Lelystad wordt omgevormd tot landbouwgrond en woningen. Op dit punt waren de actievoerders en Caroline het eens. Tijdens verkiezingstijd waren Pim Fortuin, Geert Wilders en Thierry Baudet ook niet van de schermen weg te slaan. Maar Caroline zat op één avond zelfs in drie tv-shows. De tijd dat nieuws en talkshows duiding moesten geven aan het wereldnieuws ligt ver achter ons. Het is het goed voor de kijkcijfers om een verfrissende buitenstaander tot kampioen te kronen. Net als Kaag in 2021 door de NPO. Caroline is een vakgenoot, een communicado. Geholpen door Gijs Weenink, al 20 jaar ‘onze’ Lagerhuis debatleider. Die grappig genoeg voorheen het CDA trainde. Debat is een spel, een art, zo legde Gijs ons vaak uit. Het gaat niet om het beargumenteren met feiten. Je moet het debat in de ogen van het publiek van de tegenpartij winnen. Caroline koppelt dat aan lef en een menselijke touch. Dat maakt haar onweerstaanbaar voor de media en dus voor de kiezer. 

Afgehaakten

Het is te simpel BBB weg te zetten als opportunistische eendagsvlieg. Natuurlijk, media halen met hetzelfde gemak omlaag wat eerst omhoog gehyped is. Of sneller. Beide bewegingen garanderen hoge kijkcijfers. Maar, zoals een collega-partner het verwoordde, het is een razendknappe prestatie van ‘een paar communicatie mensen’ om een dergelijk draagvlak en dito zetelwinst te realiseren. De beweging is diepgeworteld in de regio maar lijkt ook aan te slaan bij een grotere groep kiezers. In feite gaat het, net als voorheen, om een beweging van ‘afgehaakten’. Mensen die niet kunnen profiteren van de welvaart in schril contrast met de puissant rijke bovenklasse. De regio waar de laatste buslijn, bank en winkel verdwijnt. Net als de Brexit stemmers in verpauperde industriesteden, de Trump aanhangers in de midwest en de gewone man die door Pim Fortuin een stem gegeven werd. Het geniale van BBB is dat ze aansprekend zijn voor alle ‘afgehaakte’ B’s, ook de stedelingen. Duindorp (Scheveningen) hing vol blauw-wit-rood. Mensen die vastlopen in zorg, onderwijs, sociale voorzieningen... Zo’n 2,5 miljoen digibeten, eenzelfde aantal analfabeten, zo'n 25-45.000 niet geregistreerden, mensen dus die gewoon niet bestaan, …het valt niet mee je weg te vinden in het Nederland van de 21^e eeuw.

Uitvoering

Kim Putters is nu enkele maanden voorzitter van de SER. In de Volkskrant (dd. 12/1) schetst hij een treffend beeld van het land. “We zien alom de kenmerken van de overgang van het ene type samenleving naar de andere. Vergelijkbaar met toen we van een boerensamenleving de industriële revolutie in rolden.” Daardoor staan alle systemen in die samenleving onder druk. Daar komt bij dat onze samenleving complex en overgereguleerd is. “Er is geen gebrek aan rapporten en adviezen. Er is een ontzettende behoefte aan iets doen, maar het loopt vast in de uitvoering.” Ook BBB zal merken hoe moeilijk het is beleid in actie om te zetten. Honderden ambtenaren, vele honderden ingehuurde experts en bijna ongelimiteerde budgetten krijgen niet voor elkaar de slachtoffers van de toeslagenaffaire of van de gaswinning in Groningen te compenseren. 

Opruimen

Dat komt natuurlijk niet door Rutte cum suis. Ook de beste ministers en staatssecretarissen hebben de grootste problemen van beleid naar uitvoering te komen. Veel expertise op ministeries is weg. Het uitvoeringsapparaat is vaak kapot bezuinigd. Inhuur maakt het probleem vaak erger, want het ambtelijk verband is vaak niet aanwezig. Geen wonder dat door PWC (dd. 23/3) geconstateerd werd dat de productiviteit van de publieke sector al jaren dalende is. Het is duidelijk dat we moeten ophouden met ‘jij-bakken en schuldigen aanwijzen’ en met dat ‘D66 gezeur’ of de norm in 2030 of 2035 moet worden gehaald. In het coalitieakkoord staan honderden doelen die dringend moeten worden behaald, waarbij een paar jaar niet uitmaakt, zolang de lijn maar echt wordt omgebogen.

Lente

Op tal van terreinen zijn gelukkig de eerste tekenen van de lente zichtbaar. Maar het groen zit nog een beetje verscholen in de grond. Maar nu het gure voorjaar definitief achter ons ligt, moeten we weg van de kritiek, op zoek naar constructieve actie. Het zou mooi zijn als ook het mediaspektakel zich richt op wat er beter kan. Positief, oplossingsgericht, energie zettend op de ontluikende knoppen. In die twee jaar kan BBB, als ze niet afgefakkeld wordt, zich voorbereiden op het besturen van het land. Dan krijgen we een kabinet met Telegraaf columnist Ronald Plasterk, trots en baken van ondernemend rechts Nederland, als premier. En om tegenwicht te bieden Pieter Omtzigt als minister van Armoede en Rechtvaardigheid. Met Renske Luiten als secondant op Sociale Zaken. Marjolein Moorman als minister van Onderwijs, voor een gelijke start voor ieder kind. Het geliquideerde D66 mag één minister leveren. Dat wordt gewoon Sigrid Kaag op Buitenlandse Zaken. Dat kan ze immers als geen ander. Alex Datema promoveert snel van Rabobank naar minister van Landbouw. En neemt gelijk stikstof en natuur voor zijn rekening. De Rotterdamse straatdokter Michelle van Tongerloo gaat in vier jaar de gezondheidszorg op VWS weer menselijk maken. En Caroline, hopelijk nu wel goed beveiligd, blijft fractievoorzitter van BBB in de Tweede Kamer. Ik raad u aan haar boekje eens te lezen; ‘Gewoon gezond verstand. Met de menselijke maat voorop’. In de historie van ons land kwamen nieuwe inzichten vaker uit het buitenland. In Ierland* weten ze als geen ander hoe je je uit de ‘shit’ moet worstelen. Kortom; uit de staart van maart.

PS. Afgelopen zaterdag op 1 april kocht Schuttelaar & Partners CO2 kredieten 

*Caroline had een Ierse oma