Prinsjesdag: Kabinetsplannen voor een Duurzaam en Gezond Voedselsysteem

Nieuwe koers  

Het kabinet kiest voor een nieuwe koers voor de agrofoodsector. Met “de boer aan het roer” is de intentie om minder regels te hanteren en meer vertrouwen te geven aan boeren in de aanpak van milieuproblemen. Waar eerdere kabinetten de focus legden op duurzaamheid en kringlooplandbouw, ligt de nadruk nu op voedselzekerheid en innovatie. Met het schrappen van de landelijke stikstofaanpak van het vorige kabinet is de nieuwe koers direct in de praktijk gebracht. 

Toch wordt er niet volledig gebroken met de plannen van het vorige kabinet. De doelen voor natuur, klimaat en waterkwaliteit blijven overeind. De gebiedsgerichte aanpak voor het landelijk gebied gaat in een andere vorm door. Ook dit kabinet wil samen met ketenpartijen, zoals banken en supermarkten, werken aan nieuwe verdienmodellen voor de sector. En met het actieplan biologisch wordt ook de komende jaren ingezet op het vergroten van de afzetmarkt van biologische producten.  
 

Uit de begroting:

We benoemen enkele opvallende plannen die een duurzaam en gezond voedselsysteem dichterbij kunnen brengen.

• In 2025 komt er een integrale voedselvisie. Dit biedt de kans om de rollen van ketenspelers beter op elkaar af te stemmen voor een duurzame voedselproductie. Ook kan hierin de verbinding worden gelegd tussen voedsel(productie) en gezondheid.  

• Er is extra budget in 2025 voor het verduurzamen van het voedselaanbod, onder meer voor het tegengaan van voedselverspilling en het vergroten van de transparantie.   

• Om te komen tot een dierwaardige veehouderij start het kabinet met pilots en ketendeals. Deze dienen ervoor om de markt van dierwaardig geproduceerde producten te vergroten.   

• Het kabinet wil de interne markt beter beschermen tegen de invoer van producten van buiten de Europese Unie die niet voldoen aan onze kwaliteitseisen.  

• Vanaf 2026 is er een groot jaarlijks budget voor agrarisch natuurbeheer door boeren. Daarmee kunnen zij maatregelen treffen die een positief effect hebben op de natuur en het landschap.  

• Er wordt budget vrijgemaakt om innovatie door Nederlandse bedrijven te stimuleren. Dit biedt kansen voor alle bedrijven bij het verduurzamen van hun processen.  

• Het kabinet ziet het als taak van de overheid om kindermarketing voor ongezonde producten tegen te gaan. 

“Wensdenken” 

Helaas zijn er ook een aantal plannen die mogelijk nadelig uitpakken voor het milieu. Zo zijn de plannen nog verre van voldoende om de urgente mest- en stikstofcrisis op te lossen. Het kabinet zet hiervoor in op het onderhandelen met Europa. Dit heeft echter een hoog gehalte “wensdenken”. Succes is verre van gegarandeerd. Bovenal creëert het op zijn best een papieren werkelijkheid; de onderliggende milieuproblemen blijven onopgelost.

De transitie zet door

Wij zien concrete aangrijpingspunten om te bouwen aan een duurzaam en gezond voedselsysteem. Tegelijk loopt het kabinet het risico dat met de huidige voornemens de gestelde milieudoelen verder uit zicht raken. Dit onderstreept het belang van initiatieven vanuit de sector. Gelukkig is de beweging naar een duurzaam voedselsysteem al jarenlang gaande. Van dichtbij zien wij hoe steeds meer bedrijven verder gaan dan wat de overheid voorschrijft. Door de hele keten zijn er volop initiatieven en samenwerkingen die laten zien hoe het wél kan. Door dit soort gezamenlijke inspanningen wordt de voedselproductie milieuvriendelijker, gezonder en toekomstbestendiger, ongeacht de politieke trends van het moment.