Van zorg naar gezondheid: De kracht van gezamenlijke inzichten en acties
Gezondheid is niet alleen het resultaat van wat er in ziekenhuizen of zorginstellingen gebeurt. Sterker nog, veel factoren die onze gezondheid beïnvloeden, komen uit sectoren buiten het gezondheidsdomein, zoals mobiliteit en industrie. Daarom is het concept Health in All Policies (HiAP) zo belangrijk. Het biedt de kans om gezondheid een plek te geven in alle beleidsdomeinen. Health for All Policies (HfAP) gaat zelfs een stap verder: het focust op wederzijdse voordelen voor verschillende sectoren, zonder extra druk te leggen op de betrokken sectoren zelf. Het doel is om door samenwerking gezondheidsvoordelen te integreren op een manier die niet belastend is, maar juist bevorderlijk voor iedereen.
Politieke aandacht en onderzoek naar Hi/fAP
In 2024 kreeg Hi/fAP ook steeds meer aandacht in de politiek. Zo publiceerde het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport een concept voor een nationale HiAP beleidsagenda. Maar hoe kijken de organisaties in het werkveld naar deze nieuwe ontwikkelingen? Wat vinden zij van Hi/fAP? Dat onderzochten wij bij Schuttelaar & Partners.
In de afgelopen maanden verzamelden we inzichten door middel van een enquête (met 90 deelnemers) en verdiepende interviews (met 9 experts). In deze blogpost delen we de belangrijkste onderzoeksresultaten.
Obstakels voor de toepassing van Hi/fAP
Uit ons onderzoek blijkt dat de implementatie van Hi/fAP nog stagneert, mede door verschillende obstakels. De belangrijkste belemmeringen zijn een gebrek aan budget, onzekerheid over hoe Hi/fAP in de praktijk geïmplementeerd kan worden, beperkte samenwerking tussen verschillende beleidsdomeinen, en een gebrek aan effectieve communicatie en draagvlak. De meerderheid van de deelnemers geeft aan dat er meer samenwerking nodig is om vooruitgang te boeken met Hi/fAP (zie afbeelding 1).
Afbeelding 1 Een overzicht van de resultaten van het onderzoek.
Drie sleutels tot doorbraak
Maar aan welke sleutels moet je draaien om deze obstakels te overwinnen? In ons onderzoek stellen we drie belangrijke sleutels voor die kunnen helpen om Hi/fAP te implementeren.
Landelijke kartrekker
Er is behoefte aan een landelijke kartrekker die de samenwerking tussen de verschillende domeinen opzet, ontwikkeld en coördineert. Deze kartrekker moet onafhankelijk zijn van de bestaande domeinen en ondersteund worden door de overheid. Bovendien moet er vanaf het begin een gezamenlijke visie, doel en plan zijn, zodat alle betrokken partijen zich eigenaar voelen van het proces. De nadruk ligt hierbij niet alleen op gezondheid, maar ook op de andere doelen van de verschillende sectoren.
Bredere kijk op bewijs
Er is meer bewijs nodig over waarom en hoe Hi/fAP werkt. Dit versterkt de politieke steun en vergroot de kans op structurele financiering. Dit bewijs kan verder worden vergroot door succesvolle casussen te delen en ervaringen uit te wisselen, zodat andere partijen kunnen zien hoe Hi/fAP in de praktijk kan werken.
Duidelijkere terminologie van Hi/fAP
Het begrip Hi/fAP beïnvloedt de interpretatie van verschillende betrokkenen, en daarmee het draagvlak. Momenteel ligt de focus nog te veel op gezondheid, terwijl Hi/fAP veel bredere doelen beoogt. Het begrip Hi/fAP moet meer toegespitst worden op praktische beleidsvorming, zodat het niet meer gezien wordt als een academisch of elitair idee, maar als een praktisch initiatief waar iedereen aan kan bijdragen.
Laaghangend fruit: Direct aan de slag
We hoeven echter niet te wachten tot alle drie de stappen zijn gezet om actie te ondernemen. Er is al veel laaghangend fruit, zoals bestaande publieke initiatieven en lokale organisaties werken al op een manier die Hi/fAP benadert, ook al worden deze initiatieven nog niet altijd als zodanig erkend. Dit bleek ook uit de lezing van Klasien Horstman tijdens de Week van de Gezondheidsverschillen, georganiseerd door Pharos. Horstman benadrukte de beperkingen van de huidige aanpak die vaak de verantwoordelijkheid bij de inwoners legt, door gezondheidsverschillen te reduceren tot individuele gedragskeuzes. We moeten kijken naar de manier waarop we het bovengrondse sociale “rioleringssysteem” van publieke ruimten en sociale structuren inrichten. Dit 'sociale rioleringssysteem' wordt vaak onvoldoende benut of als te ingewikkeld weggeschoven. Horstman’s lezing benadrukt onze onderzoeksresultaten, namelijk dat Hi/fAP noodzakelijk is voor het effectief aanpakken van gezondheidsverschillen.
Schuttelaar & Partners: Werken aan een gezondere wereld
De inzichten uit ons onderzoek naar Hi/fAP benadrukken dat gezondheid een gemeenschappelijk doel is dat vraagt om samenwerking, effectieve communicatie en (politiek) draagvlak. Bij Schuttelaar & Partners hebben we ruime ervaring in het zorgveld, waar we succesvol verschillende stakeholders bij elkaar brengen en gezamenlijk strategieën ontwikkelen en uitvoeren die leiden tot actiegerichte aanpakken. We geloven in een integrale benadering waarin zorg, sociaal beleid, onderwijs en andere domeinen met elkaar worden verbonden, onder leiding van een duidelijke coördinator die de regie neemt.
Met onze ervaring kunnen wij helpen door maatwerkoplossingen aan te bieden die aansluiten bij de specifieke uitdagingen en behoeften van jouw regio. Of het nu gaat om strategische ondersteuning, communicatiemiddelen of het creëren van draagvlak, wij denken graag met je mee over wat het beste werkt voor jouw situatie. Zo leggen we samen de basis voor een gezamenlijke aanpak met een landelijke benadering, die ruimte biedt voor verschillende regio en domein behoeften in Hi/fAP.
We nodigen je uit om met ons in gesprek te gaan over hoe we samen de samenleving van zorg naar gezondheid kunnen brengen.
Wil je vrijblijvend kennismaken om eens van gedachte te wisselen? Mail naar kirsten.bouwsema@schuttelaar.nl
*Dit onderzoek werd in samenwerking met Schuttelaar & Partners uitgevoerd door Inez van Miltenburg als onderdeel van een master aan Wageningen University & Research