Ken je keten: CSDDD en EUDR
Het adresseren van duurzaamheidsrisico’s in de keten, zoals ontbossing en kinderarbeid, is in verschillende Europese landen en in de Europese Unie in wetgeving opgenomen. De Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD) creëert hiervoor in Europa een ‘level playing field’. Het is onderdeel van het Omnibus-voorstel, in tegenstelling tot andere wetten zoals de Europese Ontbossingsverordening (EUDR) en de Wet Gedwongen Arbeid. Wat betekent dat voor bedrijven?
In dit artikel nemen we je mee door het wettelijk kader en adviseren we welke ‘no regret’-maatregelen je kunt nemen om risico’s in je waardeketens aan te pakken. Dit zijn voorzichtigheidsmaatregelen die je kunt nemen rond een problematiek waarover nog geen volledige consensus bestaat.
Due diligence in omnibus
De veranderingen die de Europese Commissie haar omnibusvoorstel heeft gepresenteerd, zijn ingrijpend voor de CSDDD. Zoals beschreven in een eerder artikel, wijkt het voorstel sterk af van het oorspronkelijke 'due diligence-principe', zoals vastgelegd in de OESO-richtlijnen en onderschreven door onder andere Nederland en het bedrijfsleven. Hierdoor verschuift de focus van daadwerkelijke impact op mens en milieu naar een beperktere naleving van regels. Het voorstel roept uiteenlopende reacties op, dus we voorzien een grondige discussie over de voorgestelde wijzigingen. Due diligence blijft echter de basis voor veel duurzaamheidswetgeving zoals EUDR.
Wat is due diligence?
Het concept due diligence werd in 2011 geïntroduceerd in de OESO-richtlijnen met een zes stappenplan als praktisch hulpmiddel om risico’s te identificeren, prioriteren en aan te pakken. Deze zes stappen zie je in veel wetgeving terugkomen.
Een belangrijk uitgangspunt van due diligence is dat bedrijven verder kijken dan hun eigen bedrijfsvoering of directe zakenpartners (tier 1), en juist impacts in hun hele waardeketen meenemen. De huidige versie van de CSDDD stelt dat bedrijven een brede verantwoordelijkheid hebben om mensenrechten en milieuschade in hun keten te adresseren. De wet vereist dat bedrijven inzicht krijgen in hun toeleveringsketen en maatregelen nemen om risico’s te minimaliseren. De omnibus voorstellen voor CSDDD focussen alleen op tier 1 en vernauwen op nog meer manieren de invulling van due diligence.
Ketenverantwoordelijkheid in de EUDR
De toekomst van de CSDDD is onzeker, maar er zijn meer wetten die het due diligence principe als uitgangspunt nemen. Een belangrijke daarvan is de Europese ontbossingswet (EUDR). Bedrijven die palmolie, cacao, soja, rubber, hout, rundvlees of koffie (specifiek de producten op annex 1) importeren, exporteren, of op de Europese markt brengen, moeten vanaf 30 december 2025 aantonen dat de producten ontbossingsvrij en legally compliant geproduceerd zijn. Daarvoor moeten zijn een aantal due diligence stappen uitvoeren: het verzamelen van relevante informatie (bijv. geo-coördinaten), het analyseren van de risico’s voor die plekken en het minimaliseren van de risico’s. Bedrijven worden verder verplicht een governance systeem in te richten voor due diligence met o.a. een EUDR compliance officer, procedures om data op te slaan en te bewaren, en een jaarlijkse rapportage. Afhankelijk van de rol in de keten, het product waarom het gaat en of het bedrijf een MKB bedrijf is of niet, zijn de eisen die de EUDR stelt meer of minder vergaand. Verstandige bedrijven richten die due diligence echter zo in, dat ze daarop voort kunnen bouwen voor andere, vergelijkbare wettelijke verplichtingen en markteisen.
Ons advies?
Neem due diligence serieus, ongeacht het wettelijke kader, want steeds meer marktpartijen vragen hun leveranciers naar hun due diligence beleid. We hebben een aantal tips:
- Ken je toeleveringsketens – Inzicht in je ketens, ook verder upstream, is belangrijk om samen met leveranciers te werken aan echte duurzaamheidsimpact. Deze samenwerking kan, mits goed georganiseerd, ook zorgen voor meer leveringszekerheid en weerbaarheid in tijden van onzekerheid.
- Integreer due diligence in je bedrijf – Wanneer er een duidelijke commitment is om due diligence te implementeren, is het veel makkelijker om risico’s op te sporen en te adresseren en dus ook om aan (nieuwe) wetgeving te voldoen.
- Richt je op echte impact - Voorkom dat due diligence verzandt in een aantal afvinklijstjes, maar werk samen met leveranciers aan betekenisvolle verbeteringen. Niet zelden maken die je bedrijf en keten sterker en innovatiever.
- Betrek anderen – Betrek interne en externe stakeholders bij de keuzes die je maakt en deel voortgang transparant, ook wanneer er lastige afwegingen moeten worden gemaakt.
Door deze stappen nu al te zetten, bereid je je bedrijf niet alleen voor op komende regelgeving, maar werk je ook aan een duurzamere en veerkrachtigere onderneming.